Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Asnyka w Kaliszu - „Neurobiologia moralności” – wykład prof. dr. hab. Jerzego Vetulaniego

Prof. Jerzy Vetulani to znany polski psychofarmakolog, neurobiolog i biochemik. Kaliszanie mieli okazję wysłuchać jego wykładu o nieco tajemniczym tytule „Neurobiologia moralności”. Sylwetkę prelegenta przybliżył ks. dr Jacek Paczkowski.

Język naukowy ma tę specyfikę, że jest dość hermetyczny – nie zawsze można zastąpić fachowe terminy bardziej zrozumiałymi słowami i aby coś przekazać, trzeba posłużyć się np. ilustracjami opatrzonymi w komentarz. Profesor podjął się zadania wytłumaczenia zagadnień w przystępny sposób publiczności, która niekoniecznie miała styczność z neurobiologią czy biochemią.

Wykład poświęcony był rozmaitym przyczynom, z powodu których w określonych sytuacjach – także dramatycznych – postępujemy w taki, a nie inny sposób. Czy widząc, że na pierwszym torze stoi jeden człowiek, a na drugim pięć osób, zdobędziemy się na odwagę i przestawimy zwrotnicę, aby zbliżający się pociąg spowodował mniejszą tragedię? A co się stanie, jeśli wśród potencjalnych ofiar dostrzeżemy bliską osobę? – między innymi tego typu dylematy zostały przedstawione na spotkaniu. Inaczej sprawa wygląda, gdy mamy czas na przemyślenie odpowiedzi, a inaczej, gdy działamy pod wpływem chwili.

Prof. Vetulani przywołał takie kwestie jak wpływ na nasze zachowanie zarówno mózgu, co jest najistotniejsze z punktu widzenia neurobiologa, jak i czynników kulturowych oraz religijnych. Dla jednych społeczeństw coś jest etyczne, dla innych już nie. Przedstawił zarówno filozoficzne poglądy dotyczące moralności, jak i naukowe podejście do pracy mózgu. Przytoczył przykłady ludzi, których zachowanie dramatycznie zmieniło się w wyniku doznanego urazu lub choroby tego organu. Poruszył również kwestię empatii wśród zwierząt.

Publiczność pytała m.in. o niejednoznaczność terminu „prawa naturalne”, moralność u małych dzieci oraz jak daleko neurologia może się posunąć w ingerencję w ludzki mózg – czy dopuszczalne jest to tylko w przypadku ulżenia osobom po urazach, czy także w udoskonalaniu funkcjonowania człowieka.

Tekst, fot.: Marcin Galant